11-2014 De ganzenmarkt op 10 november in Coevern.
Het werd even spannend. Nadat de boswachter ons de vorige maand in de steek liet, stond Alie nu wat nerveus in de gang dhr Lesschen uit Oosterhesselen, onze spreker van deze avond, op te wachten. We hebben al eens eerder dhr Nijkeuter bij ons gehad over Paasgebruiken in Drenthe en dat was goed bevallen.
Nu verheugden we ons op zijn verhaal over ‘Feesten en bijzondere gebruiken en gewoonten in Drenthe het hele jaar door, van jannewarie tot en met december’.
Ze had zich geen zorgen hoeven te maken. Onze spreker, voormalig onderwijzer en later locatiedirecteur van het Esdal in Oosterhesselen, was keurig op tijd. Nu is hij o.a. streektaaldocent voor het Huus van de Taol.
Het Drents van Midden- Drenthe waarin hij ons meenam het hele jaar door was een lust voor onze ogen en oren. Van het Anthoniusgilde, een kerkelijke instelling van liefdadigheid in Dwingelo, de botterpacht, de boerhoornblaozer tot het fossie stro of heuj aan de weg om te melden dat er biggen of kalveren te koop zijn, er passeerden heel veel aardige wetenswaardigheden de revue.
Mei en november, de maanden van de pacht. Mei met zijn trouwen en vergeet de IJsheiligen niet. We houden er nog steeds rekening mee met het buiten planten van sommige zomerbloeiers.
Veel van de culturele gewoonten hier ken ik ook uit mijn eigen geboortestreek: de Achterhoek, maar Gaanzen Geessie hadden we daar niet.
Dhr Lesscher had dit jaar het voorrecht om samen met de nieuw gekozen miss ganzenhoedster aanwezig te mogen zijn in de Ridderzaal bij het uitspreken van de troonrede op de derde dinsdag in september, een hele eer!
Sint Maarten kenden we vroeger niet in de Achterhoek, ook niet in Twente waar we 15 jaar woonden. Ik maakte voor het eerst kennis met Sint Maarten in Hattem waar ik mijn eerste baantje kreeg aan de van Heemstraschool en waar ik mijn Wim ontmoette. De kinderen in de klas leerden me daar de versjes voor Sint Maarten in plaats van andersom. Maar de volgende was wel iets verbasterd, lijkt me:
Sunte Marten veugeltien
Met zien rond rond reugeltien
Met zien rood rood rökkien an
Daor kump sunte Marten an
Sunte Marten hef ’t zo kold
Geef em toch een stukkien holt
Dan kan hij zich warmen
Met zien blanke darmen (
blote armen)
Hier woont toch zon rieke man
Die zo veule geven kan
Veule zal hij geven
Lange zal hij leven
honderd jaor en iene dag
dan wordt hij naor ’t kerkhof ebrach.
En ook het liedje van juffrouw Kikkerdril kenden ze daar.
De verhalen over sinterklaas en Kerst waren echt interessant. Die geslachte kindertjes was wat minder, maar het liep uiteindelijk goed af. In de donkere dagen van de zonnewende die samenvallen met Kerst, de rusttijd, oud en nieuw en de driekoningen, hebben behalve de christelijke ook invloeden uit de Germaanse en Noorse mythologie. We zagen Sinterklaas net als Wodan op een wit paard door de lucht jagen. Er bleken verscheidene onder ons die daardoor vroeger geen kerstboom hadden – te heidens. Uiteindelijk zijn toch de meesten overstag gegaan, misschien mede door het idee: When you can’t beat them, join them.
Nieuw voor mij was dat Franciscus van Assisi de kerststal had ingevoerd als uitleg bij het kerstverhaal. De nieuwjaarskaarten, de kniepertjes, de euliebollen en het carbidschieten kwamen met de jaarwisseling aan bod. Al met al bood dhr Lesschen ons een leuke en leerzame avond. Veel herkenning en voor mij ook nieuwe culturele gewoonten zoals bv de Steffenrijders, genoemd naar Stefanus.
Kerst 2014
Het is zover. Ik kan rustig een avondje weg. Wim redt zich binnenshuis, op de benedenverdieping dan. Wat een geluk dat we de badkamer beneden hebben. Ik ben alleen bang dat de deurposten straks bijgewerkt moeten worden met een likje verf, maar dat mag Wim straks zelf weer gaan doen.
Vanavond hadden we de jaarlijkse Kerstviering van onze eigen Passage Zuidbarge- Rietlanden in het Dorpshuis. Het is altijd weer een sfeervolle gebeurtenis. Het hele kerstverhaal werd in stukjes voorgelezen en tussendoor de oude bekende kerstliederen en een aantal heel mooie gedichten. Ik denk dat op deze manier iedereen een bijdrage kon leveren. In de pauze werd er behalve aan de inwendige mens ook aan de zieken gedacht: Roelie en Coby. Er gingen kaarten rond om hen te laten weten dat we in gedachten met hen meeleven.
Aan mij was de taak om na de pauze een gewoon Kerstverhaal voor te lezen. Nou hebben we een oud- Zuidbarger, Jan Omvlee, die mooie kerstverhalen kan schrijven en dat nog wel in het Drents. Vorig jaar las ik er een van hem voor, maar dan in mijn eigen streektaal, het Achterhoeks. Dit keer koos ik voor: Een Kerstfeest met Max en nu las het voor in de originele versie, het Drents, al zal een echte Drent wel verschil gehoord hebben. Maakt ook niet uit. De dames luisterden in elk geval vol aandacht. Ik had thuis al een paar keer geoefend op Wim en beide keren hadden we tot slot een traan weg te pinken. Dhr Ziengs is tot nu toe steeds onze vaste organist en met zijn vrouw maakt hij zo ons Kerstfeest mee. Hij werd dan ook bedankt door Aly. Tot slot dronken we samen nog wat en kregen van Aly de beste wensen, kniepertjes èn een dikke sinaasappel mee.
Op 7 januari zijn we vanaf 10 uur welkom bij Bertha om het Nieuwjaar in te wijden.