‘Zö-w es efkes bie Jans en Geesje gaon kieken?’, stel ik Wim voor. Op deze mooie Hemelvaartsdag zitten we opnieuw bij de wei. Als het mooi weer is, is dit het mooiste plekje om te zitten. Volop zon en altijd genoeg schaduw door de enkele boom die ook hier nog staat.
We zien heel wat mensen voorbijfietsen, dauwtrappen kun je het niet meer noemen. Wanneer er een man voorbij komt joggen in z’n blote bast, het shirt in z’n hand gepropt, applaudisseren we nog even wat met een zwaai beantwoord wordt.
Dan gaan we even buurten. Jans en Geesje zitten op de vlonder voor hun chalet, een daalders plekje. Jans hoeft ook nooit weg:’’t Is nergens zo mooi als hier’, placht hij te zeggen.
Wij kunnen het best vinden met elkaar. We praten ieder onze eigen taal, wij de mix Achterhoeks/ Hattems en zij natuurlijk Drents en Kanaols, zoals dat genoemd wordt als we het over de streek richting Nieuw Weerdinge en Stadskanaal hebben.
Jans wil even weten:’ Wet jullie ok wel wat een gaffel is?’ Bie-j ons ( ja zo noem ik het nog steeds als ik aan Vorden denk) zekt ze gavel tegen een heujvörke’. Nee Jans bedoelt zo’n vork om worsten mee in en uit de wimme te halen. Ach gaffel wordt voor meer dingen gebruikt met dezelfde vorm, volgens Bartjes.
1.tweetandige vork;
2.hooivork;
van de gaffel in de greep vallen
van kwaad tot erger komen;
3.ook benaming van verschillende voorwerpen die de vorm van een gaffel hebben, o.a. op schepen: voorwerp aan de mast ter bevestiging van een zeil.
Het brengt me op de zei- spreuken…:
Op de Achterhoekse kalender vind ik ze soms: zei-spreuken. Deze week vond ik er wat over in het Nieuwsblad van het Noorden, want ook het Drents kent ze.
Abel Darwinkel vertelt:
Een apologisch spreekwoord is een bezunder spreekwoord in dizze trant:
[i]Beter laot as nooit, zee de boer, toen zien zeun van zestig jaor trouwen gung.[/i]
Zu’n apologisch spreekwoord wordt ok wel zei- spreekwoord neuimd, omdat der altied eein in veurkomp die wat zeg.
Een zei- spreekwoord besteeit oet dreei deeilen: een spreekwoord, een spreker en een grappige, vaok letterlijke oetleg. Ze maokt echte spreekwoorden een beetie belachelijk, deur zeein te laoten dat ze in een bepaalde situaotsie niet kloppen.
[i]Overdaod schaodt, zee aol Jopk, en hie schudde naober Haarm de appels van de boom.( Eext)
Een ei is een ei, zee de boer, en hij nam de dikste. ( Sleen)
Alles met maot, zee de snieder en gaf ’t wief met de elstok. ( Norg)
Geld sprek, zee de rieke boer en doe houwde hij met de geldbuul op taofel. ( Havelte)
Het giet niet um het gewin, mar um de aordigheid, zee Piepien, doe hij an de winnende haand was. ( De Wijk)
Wij zult hum dat klokkkern wel even ofleren, zee Jaan, en hie schönk de fles aal leger. ( Eext)
Vrogger kreiden de hanen, nou doet ze allend de bek nog lös, zee de dove boer. ( Nieuw Amsterdam)[/i]
[i]Bron: dr G.H. Kocks- Woordenboek van de Drentse Dialecten[/i]