Als mensen zich afvragen wat voor taal ik spreek, zeg ik natuurlijk meteen: Achterhoeks. Maar ik besef dat dat in de loop der tijd wat aanpassingen heeft ondergaan. Wim spreekt het Veluws, we hebben 15 jaar in Twente gewoond en nu al 25 jaar in Drenthe. Overal neem je iets van mee.
Het Huus van de taol organiseert elk jaar een weekend met veel aandacht voor de streektaal. Dat gaat in principe vanaf Groningen tot in Vlaanderen. In deze streek is het vooral het Nedersaksisch dat gesproken wordt. Dat gebied strekt zich uit van Groningen, Drenthe, Overijssel, Gelderland en zelfs in de Friese gemeenten Oost- en West Stellingwerf. Daarnaast zijn er nog verwante dialecten: Sallands, Achterhoeks, Veluws, Elspeets, Urks of Twents.
Het Nedersaksisch kreeg in 1998 voor het eerst de officiële erkenning als streektaal en sinds 2004 wordt er serieus geprobeerd om die status op te krikken tot de top van de streektalen, het zgn deel 3 van het Europees handvest voor streek- en minderheidstalen waartoe ook het Fries behoort. Dat lijkt dit jaar te gaan lukken en er zijn al ideeën genoeg om het Nedersaksisch via onderwijs, overheden en cultuur te stimuleren.
En dat mag ook wel. Het Nedersaksisch kent als zelfstandige taal een lange geschiedenis. In de Middeleeuwen was het de schrijf- en spreektaal van het Hanze-verbond van handelssteden in Noord- Europa.
Dit weekend is het zover. In Bibliotheek en Muzeval in Emmen wordt van alles georganiseerd en zelfs in cafés zijn bandjes die muziek en zang in de streektaal. Bij Groothuis, een gerenommerde gelegenheid komt een Achterhoekse band uit Didam optreden.
Gisteren was het de hele dag Drents bij RTV Drenthe, er mocht echt alleen Drents gesproken worden. Niet alleen de tv maar ook de radioprogramma’s en de internet site van RTV Drenthe, alles was in het Drents vertaald. En al is het Drents ook heel divers, in het noorden lijkt het op Gronings, Een Groninger medewerker mocht even niet meedoen. Als hij 2012 wil beginnen met twaaidoezend… nee dat kon niet. Ze hadden acht verslaggevers van de dag geselecteerd uit de èchte Drenten op de redactie. Margriet Benak, opgegroeid in Meppel, die de rol even over mocht nemen had geen enkele moeite met Drents. ‘Och’ zei ze , ‘je mot de bek er even naor zetten’.
‘Maar’ zegt ze: ‘weet ie wat een knetterbiele is? Een motorzaag. En een heulebessem? Een stofzuiger’.
