Op bezoek bij Gera en Fred in Alberta Canada, maakten we ook kennis met de Hüttereiss, een gemeenschap die op zichzelf staat, eigen kleding draagt en op markten hun producten verkoopt. Toen we 8 jaar geleden op vakantie in Iowa en Minnesota op bezoek waren bij de Amerikaanse tak van de Egginksfamilie zagen we regelmatig producten van de Amish, vaak stoelen zoals deze. Degelijk handwerk, maar zo mooi! Deze stoelen door de Amish gemaakt zagen we in Stockholm, Wisconsin, waar we een dag op ontdekkingstocht gingen met Curtis en Berdena. De linker heeft een soort schommelmechanisme. Dat leek me wel wat. Wim nam er uitvoerig foto’s van. Je weet maar nooit. Buurman Jans was in die tijd nog aardig aan het timmeren want hij was toen net met pensioen. Ik heb hier heel wat staan en hangen wat uit zijn handen komt: voederhuisjes, een mussenhotel, een berkenbezem… Daar bleef het bij.
De Amish gaat dat het leven van anderen buiten hun eigen gemeenschap geheel voorbij – uitgezonderd misschien de jongeren als ze in hun wilde jaren zijn en ook buiten de gemeenschap rondkijken. De Amish hebben maar één doel: leven in dienst van God, van het geloof. Hun geloof is hun leven, hun leven is hun geloof. Om dat zo te houden, hanteren de Amish die strikte regels waarmee ze de leden van hun gemeenschap afschermen van de buitenwereld. Daarin zijn ze bijzonder succesvol, want hun wereld is ondoordringbaar voor wie er niet in is opgegroeid – wat dat betreft klopte de film Witness helemaal. Ik heb die nog niet gezien maar wordt er wel nieuwsgierig naar.
De wortels van de Amish liggen in Zwitserland, in de beweging van Wederdopers die in 1525 opkwam als radicale afscheiding van de Reformatie. De Wederdopers doopten elkaar als volwassenen en stonden een eenvoudige Christelijke levenswijze voor, zoals die bestond direct na de dood van Jezus. De meeste katholieken en ook veel protestantse stromingen geloofden dat je maar één keer kon worden gedoopt en bestreden de Wederdopers te vuur en te zwaard.
Om de vervolging te ontlopen trokken de Wederdopers naar afgelegen gebieden, waar deze stadsmensen toegewijde landbouwers werden. In 1693 scheidde zich een groep af onder leiding van Jacob Amman. Zij werden de Amish, genoemd naar hun leider. Hun Zwitserse geloof broeders werden later bekend als de Mennonieten, naar de Hollander Menno Simons. Later in de achttiende eeuw werden de Amish door William Penn overgehaald naar de Engelse koloniën in Amerika te komen,.
Hoewel er aan het eind van de negentiende eeuw nog maar zo’n tienduizend Amish over waren, is hun aantal sindsdien behoorlijk gegroeid. Volgens de meest recente gegevens heeft de groep nederzettingen in zo’n 23 Amerikaanse staten en Canada, en omvat ze nu ongeveer 150.000 mensen, verdeeld over zo’n achthonderd kerkdistricten.
Volgens Amish-kenner Donald Kraybill zijn er drie redenen voor het welvaren van de Amish in de twintigste eeuw. De eerste is voortplanting. De Amish doen niet aan geboortebeperking, en met een gemiddeld kindertal van zeven per gezin en een sterk verbeterde gezondheidszorg, groeide de gemeenschap exponentieel. Er is ook geen andere manier om te groeien, want de Amish houden zich verre van evangelisatie.
De tweede reden is de opmerkelijke scheiding die de Amish hebben kunnen handhaven tussen hun gemeenschap en de rest van de samenleving. Kinderen worden gesocialiseerd en opgevoed in de traditionele Amish-gewoonten en zodanig geïsoleerd, dat er voor hen buiten de gemeenschap vrijwel niets bestaat. En de derde reden voor het welvaren van de Amish is hun bereidheid zich aan te passen aan de veranderende wereld om hen heen en hun creativiteit in het vinden van compromissen met de buitenwereld.
Ik kan verder niks vinden op internet over de Hüttereiss. Misschien kan Gera me daarover nog eens wat meer vertellen.