[i]Oom Hendrik Jan Groot Nuelend werkte ook als in- en verkoper van vee voor de GOS. Hier staat hij bij een pronkstuk ( midden) dat bij een openbare verkoop van eigenaar wisselde.[/i]
Tot slot: nog één verhaaltje uit het boekje van Joop Brens. Ik heb het Eibergens alleen omgezet naar het Achterhoeks zoals wij het in Vorden spraken. Ach… en ie mot ‘r gewoon efkes veur gaon zitten…
Wat is noe duzend gulden. Ie könt oew laeven d’r niet met verlengen en vake brech et meer ongemak dan geluk. Nee, breed hadden ze ’t niet, maor ze waarn gekukkig met wat ze hadden: twee beeste en ’n wetterkalf, ’n varken veur eigen gebruuk, ’n paar kniens veur de leefebrieje, wat scharrelhoender um ’t huus, ’n olden herdershond en een paar katten. Een eigen huus zonder zilvern dak, genog earpels, genog rogge en boekweite veur brood en pannekoeke, ’n holtbusken en törf veur ’t fenuus en net genog heuj, knoll’n en mangels veur ’t vee.
Uut de greuntetuin veur ’t huus, waor ok de waterputte was, kwammen erfen en bonen, sla, spinazie, moos en andievie. De sik den onder de bongerd weiden, waor appel- en perebeume stonnen, zörgen veur de melk in de koffie. Op ziet van ’t huus, tegenaover de deure van de biekökken, ston een boom den in de veurzommer met lappen en zilverpapier wodden versierd um de sprao van de spekkassen af te holl’n. Daor ston ok een endjen wieter een rond gesneuide heggedeurne waorop de theedeuke en ok de deksels en pannen eleg wodden, um in de butenluch te dreugen.
Nee, Derk zol niet met dee rieke boer will’n ruilen, want Dieksken en hee waar’n goed gezond en ze konnen goed met mekare opscheten. Hooguut hadden ze es een paar weurde met mekare maor ruzie… kennen ze neet. Ho rieker a’j bunt, ho meer trammelant a’j hebt. ’t Geld hef dan gewoon bezit van oe enommen.
Derk zat gemakkelijk op zien kökkenstool achteraover tegen de mure van zien huus. Met de klompe op de spiele en met ’n nieje tabaksproeme achter de kiezen genot e van de röste.’t Was al een paar wekke onwies mooi weer um zo te können zitten en oew gedachten vriej spel te laoten of allenig maor te luustern naor de nachtegaal den in ’t töpken van de boom zien solo zong. ‘n Krante had Derk neet en dus leet e zien blik aover de akkers en weiden glieden. De haver, de earpels en de mangels stonnen d’r goed bie.
Derk zien gepeins werd deur Dieksken onderbrokken. ‘Heb ie onderweg Willem nog esprokken, toen ie van de loze kwammen?’ ‘Nee, hoezo’, zeg Derk,’isse hier soms ewes?’ Jao, zeg Dieksken, ‘hee hef Mientjen bekekken en gif der dreehonderd gulden veur. Maondag kump e weer, as de koop deurgeet nemp e Mientjen metene met. Wieters mo-j et zelf maor wetten, ik heb ’t miene d’r an edaone, want hee wol eur ers veur twee negentig hemmen, maor ik hebbe zeg dadde wie d’r dan niet meer aover praoten en dat e wel kon gaon’.
‘Met een paar wekke hadde nog ne mooie eerluke veerze, veur weinig geld’.
‘Wat neump hee weinig geld?’vroog Derk.
‘Dat wet ik neet, dat hef e neet ezeg’.
‘Nee, dat zekt dee veekoopluu nooit, ze geeft altied völle geld asse wat koopt en aj wat terugge koopt mot ze d’r haoste geld bie doon. Ik kenne dee praot. Bie de Gos ha’k ok neet meer veur Mientjen können maken, dus laote wie ’t disse kere Willem maor gunnen. ’t Is ok nog den beroerdsten neet’.
‘Mie goed’, zeg Dieksken, ‘den ene mo’j betalen en den anderen mo’j geld geven’, en ze gink weer naor binnen.
Een paar wekke later, ‘t was nog steeds mooi weer, maor disse kere ston d’r ’s aovends gien stoel tegen de mure opziet van ’t huus. Derk was helemaole uut zien doon. ‘Wat he’j toch da’j zo ongedurig bunt’, zei Dieksken. ‘Gao toch buten zitten of hej soms gien tabak meer?’
‘Ik dache dat Willem vandage die veerze zol kommen brengen en noe zitte wiej met al dat geld van Mientjen in huus.’ ‘Och’, zeg Dieksken, ‘knip em daor de katte. Dee veekoopluu komp wanneer ’t hun in de kraom te passe kump. Dan breng ie-j dat geld toch monn’nvrog maor dalijk naor de leenbanke.’
‘Daor he’k niks an. ’t Geet d’r umme, waor ik noe dat geld mot laoten.’
‘Och, zeg Dieksken, dee daor nog niet aover nao edach hadde, ‘dan leg ie ‘maor zolange in de linnenkaste, onder dee rolle gröslinnen. Dat lek Derk wel wat en dus stoppenne ’t geld onder ’t linnen. Weer terugge in de kökken had e nog gien ruste.
Nee zegge, ‘de linnenkaste, daor komme wie haoste nooit in, daor lig et völste eenzaam en hee ging d’r weer hen.
‘Stop et dan zolange in ’t kammenet’, raoden Dieksken.
‘Da’s stom, oerstom’, zeg Derk, daor zuukt ze ’t eerste.’
‘Wat?’, vrög Dieksken,’ wee zöch daor?’
‘Och mense, ie begriept der niks van’, grommen Derk terugge, den zovölle onbegrip neet kon verwerken. Hee ston al weer hulpeloos met et papiergeld in de hande dat e noe al wel zes keer nao eteld hadde.
‘Wat meen ie, dat dee luu noo al wet dat ie…’
‘Mense, schreeuw niet zo, asse ’t nog niet wet, dan könt ze ’t noe buten heuren. Ie schreeuwt jao as een mager varken.’
Dat ging Dieksken te wied. ‘Noe mot ie es effen goed naor mien luustern Derk….
‘Ikke, mot naor oew luustern, verdomme wat zolle wie noe hebb’n?’ Derk schrok van zichzelf en Dieksken nog meer, want Derk vluken nooit en noe hadden ze pas een paar uur dat geld in huus… ’t Wodden effen stille in de kleine kökken. Dat duurn effen, toen zeg Dieksken: ’Laote wie maor naor bedde gaon, dan is ’t zo monn’nvrog.’
‘En ’t geld dan, hoo wol ie daor met an?’
‘Dat dooj maor tussen de matrasse en ’t bedde en dan gao ie d’r maor zelf baoven op liggen. Aj dan monn’nvrog wakker wodt, köj ’t zo griepen en naor de banke brengen.’
Dat lek Derk wel wat, want aj slaopt geet de tied zo veurbie. Hee kek et fenuus goed nao, grendeln alle deurn en slöt ok dekleine raemkes van de plee en de biekökken. Op de slaopkamer deed-te ok de baovenraemkes dichte.
Hee slöt de aovergedienen zorgvuldig en lae toen ’t geld tussen de matrasse en ’t bedde en daornao begon e zich uut te trekken. ’t Leefste was e met klere an op bedde gaon liggen. Dieksken lag al gauw te slaopen, op de rugge, met de mond wiedwagen lös snörken ze veur ’t vaderland weg. Derk kon de slaop niet vatten en proberen telkens te veulen öf de papierkes d’r nog lagen Endeluk von e ze. Nee wat was e blie dat et lich wodden. Onderwiel hee de bokse antrok wodden Dieksken ok wakker. ‘No moj toch es zeen’, reep ze veraltereerd. ‘Wat dan?’, röp Derk vanonder de kiel, denne net bezig was aover de kop te trekken..
‘Aoveral lig ’t geld…..!’ Derk wis neet hoe gauw he zien kop deur ’t halsgat van de kiel mos wringen. Noe zag e ’t ok. Op bedde, in bedde, tussen de matrasse en onder ’t bedde lag geld. Zelfs onder ’t kussen lag nog een breefken. Ze missen nog 25 gulden, maor naodat ze ’t hele bedde aoverende hadden ehaald, vonnen ze ’t verloren schaop an ’t veutenende.
Ie bunt vannach goed te passe ewes, zeg Dieksken. ‘Jao, dat mot wel’, gaf Derk wat gedwongen too.
Effen later schreeuwt e vanuut de kökken:’Dieksken wat hej toch edaon en hee wis naor ’t grote kökkenraam dat nog helemaol naor baoven opeschaoven stond. ‘Ik dache dat ie alles of eslotten hadden’, zeg Dieksken. ’Dat doo ie toch altied’, zeg Derk, nog steeds onder de indruk. ‘Da’s waor, dat dook ok altied maor gisteraovend wol ie alles sluten, toen he’k oe maor laoten gewodden, wat zo’k anders?’ ‘Laote wie et d’r maor niet meer aover hemm’n’, beslotten ze, ‘want ’t is allemaole goed egaone.’ En toen de zunne ’s aovends meu in ’t westen achter de beume weg zonk, had Derk ziene plaatse op ziet van ’t huus tegen de mure weer in enommen.
Nee, Derk zol veur gin geld met de rieken willen ruilen.
Ie bunt pas rieke aj gelukkig bunt.