Het was voor mij helemaal thuiskomen toen ik in Tijdgeest, de zaterdagse katern van Trouw, het artikel van Marijke de Vries las. Ze groeide op in Nieuw Amsterdam maar ging de wijde wereld in. Ik moest er gewoon op reageren, al is het voor jullie die regelmatig mijn stukjes lezen bekend terrein.
Nee, ik ben geen Drentse van oorsprong maar een Achterhoekse in Drenthe.
Ik groeide op in Vorden, in de Achterhoek. Thuis spraken wij de streektaal van Vorden en omgeving en daar ben ik nog altijd trots op. Mijn lagere schooltijd was in de 50er jaren en het was niet gebruikelijk dat boerenmeisjes iets anders zouden volgen dan de landbouwhuishoudschool. Meester Berenpas kwam bij ons thuis met de mededeling: ’Hetty mot deurleren’, want op huisbezoeken sprak ook hij de streektaal. Mijn moeder was daarvoor na het ongeluk van mijn eigen vader weduwe en nu wilde ze wel dat haar dochters ook zich zouden kunnen redden als we ooit alleen kwamen te staan. Ik ‘leerde dus door’ en kwam uiteindelijk in het onderwijs terecht.
Ja, ik wilde ook wel weg uit die omgeving waarin iedereen elkaar kende, dacht ik.. Ik hoefde wel niet naar het buitenland en zeker ook niet naar ‘de grote stad’. Maar gewoon weg, zelfstandig worden. Het werd Hattem waar ik als net 19 jarige mijn eerste baan kreeg aan de van Heemstraschool. Ik wist het zeker, ik zou nu één keer in de maand het weekend naar huis gaan. Maar wie stond er om 4 uur bij de bushalte met haar weekendtasje? Ikke. Heimwee naar het veilige thuis.
Ach, het wende gauw, ik voelde me redelijk snel op mijn plek en leerde al mijn toekomstige man kennen. Hij was scheepswerktuigkundige op de grote vaart en zou nog een paar jaar blijven varen. ‘Hetty hef een zeevaarder’, zo vertelde mijn moeder het haar zussen.
In die tijd kreeg je nog ontslag als je trouwde, wel een nieuwe tijdelijke benoeming zodat ze snel van je af waren als de eerste baby zich aankondigde en dat deed ie. Nee, ik kon 6 weken na de bevalling niet terug voor de klas. ’Een baby hoort thuis bij de moeder’, was toen nog het devies. Nou ja, na 6 weken stond er wel een collega aan de deur om te vragen of ik een paar dagen kon komen invallen. Ik deed het graag.
Het was een pré dat ik ook de streektaal rond Hattem goed kon volgen.
Na een paar jaar verhuisden we naar Aalten en daarna naar Hengelo(O) waar Wim zijn tweede loopbaan begon in de Kwaliteitdienst van Stork en nu vanaf 1994 naar Emmen. Het hele gezin ging mee.
Had ik in Hengelo veel ingevallen op basisscholen, hier kreeg ik werk in het voortgezet onderwijs en kreeg te maken met veel verschillende thuistalen. Richting Sleen het gewone Drents, Erica en Klazienaveen een beetje meer het Veengebied en het noorden van Emmen was er al Groningse klankkleur.
Wim en ik zijn na de eerste paar weken onze eigen streektaal blijven gebruiken. Ik het Achterhoeks en hij het Hattems, maar ik vermoed dat het een en ander zich vermengd heeft. En net als Wim Daniels spreken we wel Nederlands met onze kinderen. Al begrijpen ze ons helemaal, zelf spreken ze geen Drents, Twents, Achterhoeks of Hattems.
En zelf? Wanneer ik een paar keer per jaar weer eens in een supermarkt in Vorden loop en de mensen om me heen hoor, valt het me op: ‘Hier praot ze tenminste weer gewoon’.
Toen kwam het boek van Peter Middendorp ‘Vertrouwd voordelig’ uit en ik kreeg plaatsvervangende schaamte hoe hij over de mensen hier sprak. Ik kreeg het gevoel van: je eigen nest bevuilen. Ook Yvonne Keuls maakte een slechte beurt toen ze na een bezoek in Assen de mensen om haar heen beschreef.
Nee, geef mij Daniel Lohues maar die zelf een liedje maakte ‘Op fietse en bij ons lang’s over het Schoolpad kwam. Ik lees graag zijn columns. De uitdrukking ‘Hier kom ik weg’ staat zelfs met grote letters op het stadion van FC Emmen. Ja, wij zijn fan, zowel van Daniël als van FC Emmen..