Tijden veranderen. Vader Hein was blij toen de kunstmest zijn intrede deed die de opbrengst van zijn land deed stijgen. Ja de mest van de koeien werd ook wel op het land gebracht maar de kunstmest betekende toch vooruitgang? Net als de melkmachine en de combine werd het leven gemakkelijker als je dat vergelijkt met handmelken en maaien met de zicht, binden en opzetten van de garven tot gasten. Een knecht en een meid waren niet meer noodzakelijk. Toen tante Gerritje 80 werd hield ze een prachtige speech waarin ze de veranderingen gedurende haar leven uit de doeken deed. Ze vertelde over de paddenpoelen die in haar jeugd allemaal dichtgegooid werden en later weer uitgegraven. Over de slechte tijd in de 20- en 30er jaren. Ze ging toen eens met haar vader naar de markt met 12 biggen in de kar en kwam later met 13 weer terug, had iemand zijn biggen bij hun en anderen in de kar gedropt. Ze waren niets meer waard. Ze kosten meer aan voer dan dat ze op zouden brengen. Veertig jaar later kwamen de grote varkenstallen en werd het een tijdlang de moeite waard om varkens te houden. Ook dat is veranderd. De mest wordt op gezette tijden nog wel op het land gebracht, geïnjecteerd nu.
En tot mijn groot genoegen is de boer achter ons ook milieubewust bezig. Geen kaal land meer ’s winters maar er staat nu groenbemester, in ons geval mosterd met ook nog mooie gele bloemetjes. Hij spuit geen onkruid meer en ook de ploeg wordt niet meer gebruikt om de grond om te maken maar een cultivator die ondiep door de bovenlaag gaat. Ik mag er graag naar kijken….
Dit jaar vroegen we ons af of de boer dit jaar vergeten was te spuiten. Het zag er verwaarloosd uit vergeleken met andere jaren. Heel veel onkruid. In mijn beleving werd er elke week of 2 weken gespoten met onkruidverdelger of tegen aardappelziekte. Dat stond me nooit erg aan.
Maar nee, de boer was zijn land niet vergeten. Vorige week werd er gerooid. Er kwam enorm veel onkruid uit de afvoer van de rooimachine die regelmatig verstopt was en er waren minder aardappelen dan anders, zo leek het me. Wim maakte een praatje met de jonge boer zoals elk jaar een paar keer als hij langs komt met zijn apparatuur. Het blijkt dat hij nu helemaal biologisch dynamisch en nog wat bezig is. Hij zou een van de eersten in Europa zijn. Hij kan er 70 cent per kilo voor beuren, zo vertelde hij. Ik vermoed dat er veel Europese subsidie op zit.
Toen hij weg was en het land kaal ging ik eens kijken of er nog wat te grabbelen was, deed ik ook als er mais opgestaan had. Ik raapte zo een emmertje vol. Ze smaken uit de kunst, maar het schoonmaken neemt tijd, veel putjes die je even moet weghalen. Ach voor ons tweeën is dat te doen.
