[i]Speciaal op verzoek van Berdena opnieuw het dagboekje van ome Jan dat hij aan het eind van de 2e W.O. en tijdens de spannende dagen van de bevrijding bijhield. Vorig jaar heb ik het al eens op weblog 2 gezet, maar dit keer zal ik de vertaling er aan toevoegen.
Het is wel bijzonder wat er af en toe nog te voorschijn komt uit die oude melkbus van tante Jo of uit niet ontdekte laatjes. Erna kwam opnieuw bij Joop met een dagboekje van ome Jan dat hij bijgehouden heeft aan het eind van de oorlog toen de bevrijders in aantocht waren.
We hebben allemaal wel eens horen vertellen over die tijd van evacuaties, paarden die geconfisqueerd werden, radio Oranje.
Opa, pa, mama, ze hadden allemaal hun herinneringen, maar allemaal achteraf verteld. Ome Jan vertelt hoe ze het op dat moment beleefden, over de angst, medeleven en de onzekerheid. Bram was immers nog in Duitsland. De 10 kantjes zijn bijzonder. Ik heb ze Wim al voorgelezen. Die deed het nog veel, want hij heeft zelf nog een paar herinneringen aan die laatste maanden van de oorlog toen hij een jaar of 5 was. [/i]
5e oorlogsjaar, Barchem N 24 Boschkamp–6 april 1945
1 De Spanning loopt op
25-26 maart- De spanning wordt steeds groter nu het oorlogsgeweld dichterbij komt. Men hoort de kanonnen steeds duidelijker en ’s avonds zien we hoe het front verlicht wordt door schijnwerpers en branden. Het front ligt nu bij Emmerik en Zevenaar. Men hoort daar steeds verhalen over van mensen die uit die streek weggevlucht zijn.
De Duitsers worden steeds zenuwachtiger en worden steeds feller op graafwerk dat onder de TOT moet worden verricht, de boeren kunnen geen vrij meer krijgen om hun werkzaamheden op het land te verrichten. En niet alleen graafwerk maar ook het rijden met paard en wagen naar Diepenheim om o.a. hout te vervoeren. En ook het munitie rijden naar het front toe is levensgevaarlijk onder het voortdurend afweer van jachtvliegtuigen. Verschillende boeren hebben hun paard en wagen al in de steek moeten laten.
Niettemin wordt het hier ook steeds gevaarlijker. Men durft als het ook maar een beetje op een voertuig lijkt er niet mee de weg op te komen, want telkens zie je de jagers op de kop naar beneden duiken en dan re ku tuk…. Even later hoor je dan dat er een paard en wagen is beschoten en het paard is getroffen. Of auto’s met benzine… er is dan meteen ene rookwolk zichtbaar. Een andere keer was het een munitietrein met 70 wagons met munitie, paarden, kippen, fietsen. Knoef in Linde wilde nog proberen zijn in beslag genomen goederen terug te krijgen, maar dat ging hem mis. ’s Morgens om 9 uur trok de mist op en vonden de Tommies de trein en daar ging het… net een jacht op wilde eenden… schieten in duikvlucht en bommen erop, soms 5, 6 achter elkaar aan. Men zag dan al heel gauw rookwolken, hoorde munitie knetteren en af en toe een harde knal. Later hoorden we dat de bommen precies in een wagon fietsen terecht waren gekomen en die lagen overal verspreid. De paarden liepen later overal rond en brachten het er goed af.
[i]It’s very special what the family has found in drawers and that old milk can at tante Jo’s home. Erna brought this diary which ome Jan wrote at that time the war would be over soon. He memorised the fear, the sympathy and to live in doubt. That was while Bram used to be in Germany at that time.
The 5th year of the War, Barchem N24, 6th of april 1945.
It is a state of great tension just as the force of war is coming nearer. You can hear the booming of the guns and in the evening you see all the lighting and fires. The front is just near Emmerik and Zevenaar. We hear stories from the people who fled from there.
The Germans are getting nervous and want the people who have to dig for them to do that faster and the farmers who are forced to do so cannot do their own work on the farms. It’s not only digging but also transporting wood with horse and carts to Diepenheim. They also have to transport mention to the front, a very dangerous job, because of the many attacks of the Spitfires. Several farmers had to leave their cart and horse to save their own life. You dare not to go on your way with something that looks like a means of conveyance. Many times you see the fighters going down and than re-ke-tuk. A bit later you hear that again a horse and cart has been hit. Or cars with petrol… just one smoke cloud is visible. Another time a munition train was hit, 70 vans with mention, horses, chickens and bicycles. Knoef in Linde did an effort to get his horse back… but miss. In the morning at 9 p.m the Tommies discovered the train and there it went… just like hunting wild ducks… all shooting and diving and bumming, sometimes 5, 6 times. Very soon we were able to see clouds of smoke, heard the crackling of munition and sometimes a very loud boom. Afterwards we heard that bombs had fallen in a van with bikes and that they were everywhere. The horses were lucky and walked just around.
[/i]