hetty

Even geleden–Als er eentje goed is in relativeren is het Rick. Hem maak je de kachel niet gauw aan. Anders dan ik, ik ben nogal eens van slag, vooral als er iets met je kinderen is. Toen Rick laatst een heikel onderwerp aansneed omtrent een van de boys zag hij me meteen in de mineur komen. ‘O, ..het laddertje is omgevallen zie ik’, zei hij. Hij mag zich graag in beelden uiten. Ik zal nooit vergeten dat hij jaren terug, toen hij nog bij ons in de studio woonde, bij ons binnenkwam met de opmerking: ’Morgen ben ik Fred Flintstone’. Er ging bij mij even geen lichtje branden, maar het werd gauw duidelijk. ’Ik heb geen schone sokken meer’. Hij zag zich al als Fred Flintstone met blote voeten in de sandalen.

Er is maar een manier om tot rust te komen, vond hij even later….. loslaten. Makkelijk gezegd, maar hij heeft wel gelijk. Niet lang daarna dronken we samen koffie. ’Ik zie dat het laddertje weer overeind staat’, zei hij tevreden.

En kijk… daar zat hij te smikkelen van het zoute visje dat Wim hem beloofd had. Daar zijn alle van der Kolken gek op, is mijn ervaring.

Het is nog maar twee jaar geleden en we zagen het gebeuren.

‘Kijk daar.’ Wim wees naar buiten richting vijver. Ik keek met hem mee. Dick ook. Dick was een dagje deze kant op gekomen. Een week daarvoor werd er ineens kou en sneeuw voorspeld, code geel zelfs, en stelde hij zijn bezoek aan ons uit. Maar die keer zaten we met alle verstand te kijken naar iets… maar wat. Toen zagen we het. Er klom een dikke rat tegen een gladde paal op naar de metalen zonnebloem waar ik zonnepitten voor de vogels in had gedaan. Dat was niet mijn bedoeling.

We hadden net 2 jaar daarvoor 35 ratten gevangen en leek het er op dat ze eieren voor hun geld hadden gekozen. We hadden al geen kippenvoer meer in de schuur en  zagen we daar ook geen aanwijzingen, lees keutels, meer van ongedierte. Na de leeg gevreten sinaasappels bewaarde ik ook al het fruit in de dichte voerkist.

‘O… en nog een’… Wim zat ook precies in de goede hoek aan tafel om alles te kunnen volgen wat er om de vijver en in de vijver te zien is. Dirk lag nog in diepe rust op zijn vachtje in de grote stoel bij het raam te pitten na een nachtje jagen buiten.

‘Dirk, jongen, er is werk aan de winkel’ en ik pakte hem op en zette hem buiten op de vlonder. Dat was snel wakker worden… Hij schudde even met de kop… Natuurlijk zijn de beide ratten verdwenen, maar Dirk ging meteen poolshoogte nemen op de plek onder de ‘zonnebloem’. De oortjes bewogen alle kanten op. Hij was aan de beurt.

Meteen begonnen aan de tafel de verhalen over de Boomgaard en bij Dick thuis als er ratten gevangen moesten worden. Hij vertelde het in geuren en kleuren hoe in hun kippenhok de ratten met carbid en water in de gangen opgejaagd werden en zij als kinderen met de broeken dichtgebonden al met gavel en greep die ratten moesten zien te krijgen. Daar werd korte metten mee gemaakt. Ik rilde er nog van….. Altijd zaten ze in het kippenhok, ook bij ons op de Boomgaard.

Gisteren was er de herdenking van de DELA van onze geliefden die afgelopen periode gestorven zijn. Geheel in een Youtube uitzending op de pc werden daarbij  de namen genoemd van onze geliefden. Het werd heel stijlvol en mooi gedaan door een uitvaartleidster en begeleid door mooie liederen. En de namen werden genoemd waarbij telkens een kaars werd aangestoken. Ik had ook een paarse standaard voor een kaars toegestuurd gekregen om die op dat moment ook aan te kunnen steken. Ach… alles waarbij Wim herinnerd wordt doet me goed. Dat kwam natuurlijk ook ter sprake in het gesprek afgelopen week waarbij het over gedichten ging. En zo ook op dit mooie gedicht van Ida Gerhardt. Ik zocht nog even na of dit ook voorkwam op de gedichtenmiddag met Jan de Korte over Ida Gerhardt, maar dat waren andere gedichten, allemaal even mooi!

De gestorvene

Zeven maal om de aarde te gaan,
als het zou moeten op handen en voeten;
zeven maal, om die ene te groeten

die daar lachend te wachten zou staan.
Zeven maal om de aarde te gaan.

Zeven maal over de zeeën te gaan,
schraal in de kleren, wat zou het mij deren,

kon uit de dood ik die ene doen keren.
Zeven maal over de zeeën te gaan –
zeven maal om met zijn tweeën te staan.

Ida Gerhardt – 1966

Gisteren was ik op zoek naar die ene foto van mijn mentorklas uit 1987. Natuurlijk helemaal onderin de doos met oude foto’s. Maar ik vond tussen de foto’s ook een brief van opa die hij me schreef in de eerste winter toen ik voor de klas stond in Hattem, net 19 jaar, en nog voor ik Wim had ontmoet. Het was die berekoude winter van 1962-’63, ook de winter van een nieuwe Elfstedentocht. Barchem dinsdag Goeiendag Hetty,

Ben ik er nu niet vlug bij? Je brief is nog warm van de bode en nu schrijf ik je al weer terug. Wel niet zo’n mooie hand als jij( een complimentje) maar ’t komt er wel om over en als je er dan niet direct uitkomt heb je ook wat te spellen. Maar die kaart van u sprak tot mijn hart want dat is het enigste wat een mens bezit. Bewust of onbewust, zolang het dan duurt. Doch allen worden zich een keer bewust al is ’t niet morgen of volgend jaar. Het komt. Bilderdijk was het zich wel bewust als hij dicht:

‘Schoon de tijd hier ’t al verover,

aan geen tijdperk hangt mijn lot,

Gij, gij blijft mij altoos over,

Gij zijt eindeloos mijn God’.

Ik schreef laatst aan Pater Leopold Verhagen naar aanleiding van zijn mooie toespraak over het woord: openbaring. Ik schreef hem dat het mij leek dat dat eigenlijk twee woorden waren. Open- baring. Een baring door de moeder gaat tenslotte buiten haar willen om. Maar alles wat tot aanzijn komt is het gevolg van zijn willen en zo wordt bij elk mens dat geboren wordt dadelijk Zijn grote hand er beschuttend overheen gelegd. We kunnen op deze wereld niet bewaard worden vóór  ongelukken, doch ín ongelukken. En al die bidderij om bewaring dat we doen en zullen blijven doen heeft voor mij als voornaamste effect dat we ons lot uit handen geven. Zo schreef ik hem naar aanleiding daarvan over een woord van toen nog Dr de Hartog: God is een afgrond. En zo schreef ik hem, hoe zullen we ooit die bodem bereiken als we ons onderweg altijd aan ’t een of ander vasthouden. Dit laatste ligt in onze aard om ons ergens aan vast te houden en zolang we dat doen kunnen we ons van de Godheid niet bewust worden. Het parool is overgave, een nieuw soort onverschilligheid dus omtrent onszelf.

Zijn antwoordbrief begon met: ‘Dierbare vriend. Dat woord dat u gezegd hebt over die afgrond vond ik zo mooi dat ik dat ook voor mijn leerlingen aanhalen zal’. En dat zegt dan een echt roomse geestelijke. Bang zijn om ziek te worden kan ons wel eens ziek maken want vrees is een prachtige bodem voor ziekte. En met ons zieltje is het krek zo, overgave zonder eisen te stellen. Dat bedoelde Jezus ook als Hij zegt: ge kunt met bezorgd te zijn geen el aan je lengte toe doen. Een klein meisje had iets heel moois gekregen en wist niet hoe ze God daarvoor moest bedanken en gaat naar een kluizenaar om raad. ‘Weet je wat je doen moet, kind? Huppel maar en spring maar over de weg, dat is voor God het mooiste dankgebed.’

Heb ik nu genoeg gepreekt en gefilosofeerd? Ik hoop dat je het laatste het meest juiste vindt. En ik zit hier maar te zitten en niks te doen midden op de namiddag. Vorstverlet man, je kunt buiten niks beginnen en dat al meer dan een maand. Over 50 of misschien wel 100 jaar zullen ze het nog hebben over die winter van 62 op 63. Reusachtig, wat een winter. Maar straks hebben we geen armen en benen genoeg om alles gedaan te krijgen, maar het is nooit zo slim als wanneer het nog slimmer was. Dat zit.

Ik heb net even geslapen en zie dat het papiertje vol is en om nou weer met een vel te beginnen, dan sla ik zo weer aan ’t filosoferen en hier is nog net ruimte voor een bedankje voor je brief en verder het beste gewenst. Opa.

Eigenlijk ben ik helemaal niet van de voetbal. Al mijn mannen, op Rick na dan, zijn of waren er druk mee bezig. Was het niet met voetballen zelf dan toch met leiderschap, trainer of het kijken aan het veld of op tv. Zelfs Rick houdt de stand van FC Emmen bij. Ik heb me er bij neergelegd. Ik had het al kunnen weten toen op een gegeven moment onze nog zeer prille relatie wat was gedoofd. Wim stelde toen zomaar voor om ’s avonds nog even langs te komen bij mijn kostadres bij mevrouw Sobering. Ik stemde toe.

‘Het wordt wel wat later’, waarschuwde hij toen, ‘want ik kom na de voetbal’. Het werd inderdaad iets later, tegen tienen, maar onze avondwandeling langs het Mierenpaadje bleek nog niet zo gek. Zo kreeg onze relatie een nieuwe oppepper die tot nu toe gewerkt heeft, maar die voetbal….. ik had het dus kunnen weten.

Na het overlijden van Johan Cruyff, werd hij herdacht en geëerd om wie hij was en wat hij gepresteerd heeft. Dat je niet altijd goede vrienden hoeft te zijn heeft daar blijkbaar niet alles mee te maken. Ik hoorde door Wim Daniëls eens vertellen dat hij in een programma vertelde over zijn buurjongen in de USA waar hij een paar jaar woonde toen hij daar voetbalde. Zijn buurjongen had het syndroom van Down en terwijl de jongens uit de buurt samen voetbalden stond deze jongen aan de kant want hij kon niet voetballen. Johan nam hem een veertien dagen onder handen om hem de kunst van het voetbalspel bij te brengen. Nadat hij een paar weken weg was geweest en weer thuiskwam zag hij dat zijn buurjongen toen gewoon met de jongens mee kon voetballen. ‘En’…. zei hij er achteraan, ‘toen heb ik hem leren zwemmen’. Zie je, dat kan ik zo waarderen in deze topvoetballer.

foto: Allemaal van der Kolk, 26- 08- 2009

Opnieuw heb ik een gesprek gehad met mijn therapeute. Er zit een opbouw in, ik merk het zelf. Was het eerst het opnieuw verwerken of noem je het ‘een plekje geven’ van het verdriet om onze sprankelende jongste zoon. Het verdriet werd nu gevolgd door begrip. Hij was totaal op. Daarna kwam het verdriet om het afscheid van Wim weer naar boven en dat zal nog wel blijven. De Paasdagen hebben me veel tranen gekost. Nu kwam mijn eigen functioneren aan bod. Wat kan er nog en wat wil ik nog. Waar word ik nog blij van? Schilderen is nog iets te ver, ik kan me er niet goed op concentreren. Maar wanneer ik bezig ben met schrijven of herschrijven van belevenissen ben ik helemaal van de wereld. Daar kan ik me in vinden, doet me goed, net als het bewonderen van de steeds groener wordende tuin en bomen achter de tuin. De rovers, kraaien, eksters en Vlaamse gaaien worden steeds brutaler. Ze graaien de zakjes met pinda’s zo van het vogelvoerhuisje af. Als ze weg zijn waagt het roodborstje zich bij de vetbolletjes, net als de kool- en pimpelmeesjes. Die kunnen zich beter in de struiken bij buurvrouw Grietje verstoppen. De bolletjes die ik geplant hebben schoten de grond uit net als de stekjes die ik vanaf het Schoolpad meenam. Ik moet nog wel een keer terug. Nathan doet toch niks met de tuin. Hij woont er nu alleen. Maar hij vind het heerlijk aan het Schoolpad. Sfeertje hè?

Engeland en vooral Schotland hebben ons hart gestolen. Dacht ik altijd, maar nu ik deze foto tegenkom denk ik … waarom? Deze foto maakte ik tijdens een nogal verregende vakantie door Groot Brittannië, ik meen 2011. We waren al door de omgeving Aberdeen geweest, de plek waar vriendin Susan opgroeide. Daar hadden we een paar mooie dagen.

Toen we echter hogerop Schotland in wilden kwam en er een soort noodweer opzetten en keerden we op onze schreden terug naar de omgeving Pitlochry. Daar is genoeg te ontdekken, ook met minder weer. Daarna zakten we af en bezochten zoals altijd het Lake District waar onze liefde voor dit land begon. En daar kregen we dit weer op ons dak en ik moest meteen aan de groet van de zus van Tom Woodgate denken: ’The usual weather isn’t it?’ En toch ging hier ons hart sneller kloppen want bijna 40 jaar geleden ontstond hier onze liefde voor dit land. De verrassing van de bergen met schapen en de gestapelde muurtjes… de meren…èn de gastvrije en vriendelijke mensen

We reden die keer langs het Ullswater en hebben ons laten verwennen met een lekkere lunch in een hotel in Pooley Bridge, ook de favoriete plek van Tom Woodgate. De Shepherds pie, een aanrader van Tom, smaakte heerlijk. Ik snap ook waarom in zoveel gelegenheden stoelen met pluche te vinden zijn. Kun je heerlijk bijkomen na een wandeling in een druilerige omgeving. En nu..? Ik mag nog steeds graag kijken naar het tv programma Escape to the Country en hoop telkens op een zoektocht door de Dales, het Lake District of Schotland.

Luella 2

Ken je deze nog?’ Rob wees naar één van de Herdwicks die sinds een week in onze wei bivakkeerden. Hij kwam de drieling bekijken, fotootjes maken en ze meteen een nummer in de oortjes doen. De rammetjes een langwerpige en het ooitje een driehoekige. Ze gaven geen kik. Ze hebben de koude nacht goed doorstaan. Het hok had ik wel opengedaan, maar moeder ooi had het niet door of had er geen zin in. Rob is klaar met zijn werkzaamheden, de ooien lopen nu lekker in de voorste wei zodat we ze beter in de gaten kunnen houden, want de rest moet ook nog lammeren.

En nu dan: ’Ken je deze nog?’ Ik kijk naar het smalle snoetje en ja, ze komt me wel bekend voor. Rob helpt me uit de droom: ’Het is Luella 2’. Deze Luella is de eerst geboren Herdwick in onze wei, nu twee jaar geleden. Ik mocht Engelse namen aandragen. De hele Amerikaanse familie en Engelse vrienden noemde ik op: Pamela, Abby, Berdena, Luella, Joan, Stella, Leone en nog meer. Rob koos Luella voor de eerstgeborene. Het wordt dus Luella 2 want meteen werd de moeder als Luella 1 beschreven. En nu loopt ze weer op de plek waar ze geboren is en zal straks ook hier haar lam krijgen.

Vandaag is Rob jarig. Gefeliciteerd Rob en wens je veel geluk en een vruchtbaar schapenjaar toe.

Deze foto uit mijn geboortejaar 1943 is pure nostalgie. Zo werd er vroeger rogge gemaaid. Eerst werden met de zicht de kanten gemaaid en daarna werd er op deze manier verder gemaaid. Het was in die tijd al een hele vooruitgang.

Reint Groot Nuelend stuurt de paarden en de andere man zorgt ervoor dat de hoeveelheid gemaaide rogge netjes klaar kwam te liggen voor de bindsters die hier achteraan hun werk deden. Ze hadden ze een stok met een haakje er aan als hulpmiddel. Meestal waren de vrouwen uitgedost met schort en hadden de bekende rode zakdoek op het hoofd. Dat laatste tegen stof en waarschijnlijk ook tegen zonnebrand. In de jaren 50 werd er ook op de Boomgaard zo rogge en haver gemaaid.

Daarna kwam de combine die heel wat werk uit handen nam. Vader Hein was vooruitstrevend en kocht begin jaren 60 samen met buurman Gert van ’t Jimmink een combine. Hiermee gingen ze in de oogsttijd ook bij anderen maaien. Later deed het loonbedrijf dat.

Hebben jullie dat ook? Denk je te weten wie je bedoelt, ziet het gezicht voor je… maar de naam wil je niet te binnen schieten. En het gekke is wanneer ik Wim vroeg hoe die persoon heette… kreeg hij ook een black out… Soms duurde het uren voor je de naam weer boven water haalde. Ik noem het meestal het goede laatje. Maar zo kun je ook in de haast andere dingen vergeten. Ik dacht aan die keer met de schilder tas. Wil je de deur uitgaan, pak je de tas, kijk of de portemonnee er in zit… want wat is een mens zonder een portemonnee. Zit die laatste er niet in! Ken je dat? Dan is het piekeren waar je hem het laatst gebruikt hebt of in elk geval gezien. Ik wist dat ik hem pas nog gezien had, maar waar was dat ook al weer. In elk geval had ik geen boodschappen na die tijd gedaan.

En dan ineens… een flits… toen wist ik  het weer. Ik had N.B. net de tas met verfpotten en kwasten doekjes en voorbeelden naar mijn keetje gebracht. Daar zat ie in want wanneer ik naar de schildermorgen ging wilde ik niet twee tassen mee moeten slepen en deed ik altijd de portemonnee bij de verftas in.

Die keer was Dineke er en samen gingen we gauw even de lammeren de fles geven en dan liepen we toch langs het keetje en zou ik  die portemonnee wel pakken. Daarna gingen we even onze blik verruimen bij onze gezamenlijke liefde Het Goed.

Erg leuk bijgepraat al kijkend langs de boeken, de kopjes, potjes en vaasjes in allerlei kleuren en natuurlijk in het café bij een kop thee. Met de belofte dat ik gauw haar een tegenbezoek zou gaan brengen in Coevorden ging Dineke weer.

Aan het begin van de avond was het weer lammerentijd. Ik wilde de melk aanmaken en zag de flesjes niet. Waar kon ik die nou weer gelaten hebben. Waar had ik gelopen met die flesjes na de voeding. Ineens wist ik het weer. Naar het keetje voor die portemonnee. Ja hoor…nog maar eens op en neer.

Ja,… opa Bijenhof… ik weet het: Wie zijn hoofd niet gebruikt moet zijn benen gebruiken. Een wijze spreuk…

Foto: Het schilderskeetje nu. Ik vertelde Johnny het verhaal over koningin Wilhelmina die in de bossen van het Loo ook haar keetje had om te schilderen. Daarom is ie nu in alle glorie hersteld met naambord en al. En rijden ze er af en toe mee in een optocht of worden en gehaktballen uit verkocht. We hebben nog mogen proeven…